شرح حال اصحاب حضرت امیر المومنین علی علیه السلام : سلمان محمدی : اشاره
سلمان فارسي يا به تعبيري «سلمان الخير» و به فرموده امام صادق عليه السلام: «سلمان محمدي» ايراني الاصل و از منطقه «جي» اصفهان و يا از «رامهرمز خوزستان» بود.(1) نامش قبل از اسلام «مابه» فرزند بوذخشان از نژاد و نوادگان سلطان آب پادشاه ايران است و كنيه اش «ابو عبدالله» و در شمار آزاد شده ها و وابسته به رسول خدا صلي الله عليه و آله بوده است.
سلمان همواره موحد و خداپرست بود و هيچ گاه در برابر خورشيد، آتش و بت سجده نكرد و براي كسب معارف الهي و شناخت دين و آيين محمدي، سختي و رنج و ملامت بسيار كشيد و شايد كسي براي رسيدن به اسلام جز اندك افرادي چنين سختي متحمل نشده تا در مدينه به محضر رسول خدا صلي الله عليه و آله شرفياب شد و ايمان آورد و او همواره به آيين اسلام افتخار مي ورزيد كه وقتي از نام و نسبش مي پرسيدند، مي گفت: من فرزند اسلام و اولاد آدم مي باشم.(2).
در برخي روايات آمده كه سلمان از زماني كه خود را شناخت تا به تشرف اسلام درآمد، بيش از ده ارباب داشته و دست به دست شده تا در پايان به دست رسول گرامي اسلام صلي الله عليه و آله آزاد گرديد.(3).
سلمان پس از تشرف به اسلام در اثر تقرب و نزديكي به رسول خدا صلي الله عليه و آله و اطاعت و فرمان برداري از دستورهاي عاليه اسلام و بالاخره با عبادت و اخلاص، زهد و پارسايي، تلاش و جهاد از مقرب ترين و شايسته ترين ياران رسول خدا صلي الله عليه و آله درآمد و به مقامات عالي و فضايل برتر دست يافت. به طوري كه به مقام شامخ «سلمان از ما اهل بيت» است، نايل آمد.(4).
امام صادق عليه السلام به منصور بزرج كه درباره سلمان فارسي سوال كرد، فرمود: «لا تقل سلمان الفارسي، ولكن قل سلمان المحمدي؛ نگو سلمان فارسي بلكه بگو سلمان محمدي».(5).
سلمان در جنگ خندق (كه اولين غزوه پس از ايمان آوردن او بود) شركت كرد و حفر خندق به دور مدينه را مطرح كرد و مورد پذيرش پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله و اصحاب قرار گرفت. همين خندق سبب عدم دسترسي مشركين و احزاب به داخل مدينه شد و براي مسلمانان روزنه پيروزي و اميدواري گرديد. سلمان پس از رحلت پيامبر صلي الله عليه و آله در زمره ياران مخلص و شيعيان راستين اميرمومنان علي عليه السلام درآمد و هرگز از اين راه به انحراف نرفت و از جمله چهار نفري بود كه سرهاي خود را تراشيده و شمشيرها را حمايل كردند و براي ياري آن حضرت بيعت كرده و به مخالفت با ابوبكر برخاستند.
*****
احتمال دارد پدرش از جي اصفهان و مادرش از رامهرمز خوزستان بوده است.
ر. ك: اسد الغابه، ج2، ص 328؛ شرح ابن ابي الحديد، ج 18، ص 34؛ تهذيب التهذيب، ج 3، ص 423؛ بحارالانوار، ج 22، ص 359.
شرح ابن ابي الحديد، ج 18، ص 34.
در جنگ احزاب، پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: «سلمان منا اهل البيت» توضيح آن خواهد آمد.
بحارالانوار، ج 22، ص 327.