پایگاه فرهنگی مذهبی سلم فضائل، مناقب و سیره امیرالمومنین علی علیه السلام
صدقه در فرمایشات معصومین علیهم السلام – صدقه ذخیره ای الهی
بسیاری از اوقات،آنچه چشم سر می بیند،برخلاف چیزی است که چشم دل مشاهده می کند و آنچه «بصر» مطابق آن قضاوت می کند،«بصیرت» برخلاف آن حکم می کند. در منطق قرآن، ربا،موجب از بین رفتن برکت مال می شود و زندگی ای که بر ربا استوار است سرابی بیش نیست،اما صدقه موجب افزایش روزی و برکت زندگی می باشد.
«یمحق اللّه الربا و یربی الصدقات؛خداوند ربا را نابود می کند و صدقات را افزایش می دهد». (سوره بقره،آیه 276)
زیرا صدقه دادن ـ در واقع ـ معامله با خداست.گیرنده صدقه خداست صدقه دهنده پاداش آن را از خود او دریافت می کند: «ألم یعلموا أن الله هو یقبل التوبه عن عباده و یأخذ الصدقات؛آیا نمی دانستند که فقط خداوند توبه را از بندگانش می پذیرد و صدقات را می گیرد».(سوره توبه،آیه 104)
لذا کسانی که از مال خود انفاق می کنند،در تجارتی شرکت کرده اند که هرگز و هیچگاه زیان و ورشکستگی در آن راه ندارد. در این دیدگاه صدقه،نه تنها کاهش مال نیست و از سرمایه انسان چیزی نمی کاهد،بلکه موجب افزایش سود و اصل سرمایه می شود.
در منابع حدیثی این حدیث آمده است:قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم):
«ما من یوم یصبح العباد فیه إلاّ ملکان ینزلان فیقول أحد هما اللّهم أعط منفقاً خلفاً و یقول الآخر اللّهم أعط ممسکاً تلفاً؛بندگان خدا هیچ شبی را به صبح نمی رسانند مگر اینکه با نازل شدن دو فرشته همراه است،اولی به نفع کسی که بخشنده است می گوید:خدایا عوض ده و دومی به ضرر کسی که ممسک و خسیس است می گوید خدایا زیانش رسان».
رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) : «التواضع لایزید العبد الا رفعة فتواضعوا یرفعکم الله، و العفو لایزید الا عزا فاعفوا یعزکم الله، والصدقة لاتزید المال الا کثرة فتصدقوا یرحمکم الله » فروتنی جز والایی برای بنده نیفزاید، پس فروتنی کنید، تا خداوند شما را برتری بخشد و گذشت، جز عزت (ارجمندی) نیفزاید پس گذشت کنید تا خداوند شما را عزیز گرداند، و صدقه دادن، جز فراوانی مال نیفزاید، پس صدقه دهید تا خداوند شما را رحمت کند. (مجموعه ورام، ج 1، ص 244)
رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) : «ان الصدقة علی ذی القرابة یضعف اجرها مرتین » پاداش صدقه ای که به نزدیکان و خویشان داده می شود دو برابر است. (کنزالعمال، حدیث 16226)
رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) : «تصدقوا و داووا مرضاکم بالصدقة، فان الصدقة تدفع عن الاعراض والامراض و هی زیادة فی اعمارکم و حسناتکم » . صدقه دهید و بیماران خود را با دادن صدقه درمان کنید، زیرا صدقه پیشامدهای ناگوار و بیماری ها را دور می کند و بر عمر و نیکی های شما می افزاید.
امام علی (علیه السلام) : «تصدقوا باللیل فان صدقة اللیل تطفی ء غضب الرب جل جلاله » شب صدقه دهید، صدقه شبانه غضب خدا را فرو می نشاند. (مواعظ العددیة)
امام علی (علیه السلام) : «انفقوا مما رزقکم الله فان المنفق بمنزلة المجاهد فی سبیل الله فمن ایقن بالخلف جاد و سخت نفسه بالصدقة » از آن چه خدا روزی شما کرده انفاق کنید که انفاق کننده مثل مجاهد در راه خداست. هر که بداند خدا عوض می دهد، سخاوتمندانه می بخشد. (مواعظ العددیه)
امام علی (علیه السلام) : «استنزلوا الرزق بالصدقة » با دادن صدقه روزی را فرود آورید. (کلمات قصار، 137)
امام علی (علیه السلام) : «الصدقة جنة عظیمة من النار للمؤمن، و وقایة للکافر من ان یتلف ماله، یعجل له الخلف و یدفع عنه البلایا و ماله فی الآخرة من نصیب.» صدقه سپر بزرگی است برای مؤمن در برابر آتش و برای کافر مانع اتلاف مال است، در دنیا عوض می گیرد، مانع بلاست و در آخرت بهره ای ندارد. (مواعظ العددیة)
امام علی (علیه السلام) : «و صدقة السر فانها تکفر الخطیئة و صدقة العلانیة، فانها تدفع میتة السوء» صدقه دادن نهانی گناه را پاک و صدقه دادن آشکار مرگ بد را باز دارد. (نهج البلاغه، خطبه 110)
امام سجاد (علیه السلام) : «و حق الصدقة ان تعلم انها ذخرک عند ربک عزوجل و ودیعتک التی لاتحتاج الی الاشهاد علیها فاذا علمت ذلک کنت بما تستودعه سرا اوثق منک بما تستودعه علانیة و تعلم انها تدفع البلایا و الاسقام عنک فی الدنیا و تدفع عنک النار فی الآخرة » حق صدقه این است که بدانی ذخیره و امانتی است که به خدا می سپاری و نیازی به شاهد و گواه ندارد. اگر این حقیقت را دریافتی به صدقه پنهانی مطمئن تر خواهی شد تا صدقه علنی و می فهمی که در دنیا بلاها و بیماری ها را دفع می کند و در آخرت جلوگیر آتش است. (تحف العقول)
امام صادق (علیه السلام) : «صدقة یحبها الله: اصلاح بین الناس اذا تفاسدوا و تقارب بینهم اذا تباعدوا.» صدقه ای که خداوند آن را دوست می دارد، اصلاح میان مردم است، به هنگام راه یافتن فساد به میان ایشان، و نزدیک کردن آنها به یکدیگر است زمانی که از هم دوری گزیده اند. (کافی، ج 2، ص 209)
تمثیل
هـر کـه کـارد گـردد انـبارش تهی لـیـک انـدر مـزرعـه بـاشـد بهـی : یعنی هر کس که بذر افشانی کند مسلماً انبار دانه اش خالی می شود ولی مزرعه و کشتزارش رو به رشد می نهد و محصول زیادی به بار می آورد.
و آنکه در انبار ماند و صـرفه کـرد اشپش و موش و حوادث هایش خورد : و آن کس که بذر و دانه را در انبار نگه داشت و اندوخته کرد.موش حوادث و شپش روزگار آن دانه ها را می خورد و می پوساند و تباه می کند.
بر همین اساس در نصایح پیشوایان دین،توصیه شده است که وقتی از کاهش رزق خود نگرانید،صدقه دهید تا روزی شما زیاد شود.قال علی(علیه السلام):«إذا أملقتم فتاجروا الله بالصدقة؛ هنگامی که به تنگدستی دچار شوید،بوسیله صدقه با خداوند تجارت کنید»
