پایگاه فرهنگی مذهبی سلم فضائل، مناقب و سیره امیرالمومنین علی علیه السلام
نوشته های مشابه
شرح حال اصحاب حضرت امیر المومنین علی علیه السلام : اصبغ بن نباته : قضاوت امام در زنای دسته جمعی
يكي از مواردي كه اصبغ بن نباته نقل مي كند، قضاوت جالبي است كه از اميرمومنان علي عليه السلام در عصر خلافت عمر بن خطاب شاهد بوده و نقل كرده است، او مي گويد: در عصر حكومت و خلافت عمر بن خطاب پنج نفر را كه در يك عمل زنا شركت كرده بودند به محضر دادگاه آوردند، عمر پس از آن كه جرم هر پنج نفر در ارتكاب زنا ثابت شد، دستور داد بر هر كدام از آنان صد ضربه شلاق به عنوان حد الهي جاري كنند. اميرالمومنين عليه السلام كه در آن مجلس حاضر و ناظر بود خطاب به عمر فرمود: «يا عمر، ليس هذا حكمهم؛ اي عمر، حكم اينها صد ضربه شلاق نيست.» عمر ناچار شد حكم آن پنج گناهكار را به عهده حضرت علي عليه السلام بگذارد!
اصبغ مي گويد: اميرالمومنين طبق موازين الهي دستور داد يكي از آن پنج نفر را به قتل برسانند و دومي را سنگسار كنند و سومي را يك صد ضربه شلاق بزنند و چهارمي را پنجاه ضربه شلاق و پنجمي را تعزير(2) نمايند.
حضرت در پاسخ علت حكم خويش فرمود:
اما الاول: فكان ذميا فخرج عن ذمته لم يكن له حد الا السيف، و اما الثاني: فرجل محصن كان حده الرجم، و اما الثالث: فغير محصن حده الجلد، و اما الرابع: فعبد ضربناه نصف الحد، و اما الخامس: مجنون مغلوب علي عقله؛
اما اولي چون ذمي و در پناه اسلام بود با اين عمل شنيع خود از پناه اسلام خارج شد، حدي به غير از شمشير براي او نيست و محكوم به مرگ است؛ اما دومي مسلماني بود كه همسرش در اختيارش بود و زنا كرد حكم او سنگسار است؛ اما سومي مسلماني بود كه همسرش در اختيارش نبود، لذا حد او يك صد ضربه شلاق است؛ اما چهارمي چون عبد بود حد او نصف حد حر است يعني پنجاه ضربه شلاق؛ و اما پنجمي ديوانه اي بود كه عقلش نمي رسيد، لذا حكم او تعزير است.(3).
و مواردي ديگر اصبغ از امام عليه السلام نقل حديث كرده است كه در اين جا به نمونه هاي فوق بسنده نموديم.
1) قانون اسلام در كيفر زنا بستگي به اوضاع و احوال و نيز ارتكاب كننده آن دارد و مرتكبين گناه زنا، در شرايط مختلف كيفر مختلف دارند، چنانچه در حديث مورد بحث به اين اختلاف اشاره دارد.
2) تعزير نوعي تنبيه است كه ممكن است زندان، جريمه مالي و شلاق باشد كه تعداد شلاق تعزير كمتر از تعداد شلاق «حد» است و با نظر قاضي دادگاه، مقدار و نوع تعزير قابل تغيير است.
3) تهذيب الاحكام، ج 10، ص 50، حديث 188.
الحق مع العلی وعلی مع الحق